اصول اخلاقی یک نگرانی مهم در زمینه روان‌شناسی است، به ویژه در حوزه درمان و پژوهش. کار با مراجعان و انجام پژوهش‌های روان‌شناختی می‌تواند طیف گسترده‌ای از مسائل اخلاقی و روان‌شناختی را مطرح کند که باید به آن‌ها توجه داشت. کدهای اخلاقی APA برای متخصصانی که در زمینه روان‌شناسی کار می‌کنند، راهنمایی‌هایی را فراهم می‌کند تا در مواجهه با نوعی معضل اخلاقی یا روان‌شناختی، بدانند که چه کاری را انجام دهند. برخی از این اصول یا ارزش‌هایی هستند که روان‌شناسان باید از آن‌ها حمایت کنند. در موارد دیگر، APA استانداردهایی را توصیف می‌کند که انتظاراتی قابل اجرا دارند.

کدهای اخلاقی APA

انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA) اصول اخلاقی روان‌شناسان و قانون رفتار را منتشر می‌کند که به تشریح اصول آرمانی و همچنین معیارهای قابل اجرا می‌پردازد که روان‌شناسان هنگام تصمیم‌گیری باید از آن‌ها استفاده کنند. APA برای اولین بار کد اخلاق خود را در سال ۱۹۵۳ منتشر کرد و از آن زمان تاکنون در حال پیشرفت است. نسخه فعلی کد اخلاق، که باعث تمایز بین اصول و معیارها می‌شود، در سال ۲۰۰۲ تهیه و بعداً در سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۶ اصلاح شد.

کدهای اخلاقی APA از اصول مهم و معیارهای اخلاقی تشکیل شده است. این اصول به عنوان راهنما برای الهام‌بخشی به روان‌شناسان در کار خود، چه در بهداشت روان، چه در پژهش‌ها و چه در تجارت، کمک می‌کنند. از طرف دیگر، این معیارها انتظار از رفتارهایی هستند که می‌توانند در صورت نقض منجر به پیامدهای حرفه‌ای و قانونی شوند.

همان‌طور که نیکلاس هابز (Nicholas Hobbs)، به عنوان رئیس APA و رئیس یکی از کمیته‌هایی که استانداردها را طراحی کرده است، توضیح داده، هدف این کدها این نیست که افراد بی‌پروا را از مشکل دور نگه دارید. این کدها برای کمک به روان‌شناسان اخلاق در تصمیم‌گیری در دنیای واقعی در عملکرد روزانه خود است.

کد اخلاق فقط مربوط به فعالیت‌های مربوط به کار و فعالیت‌های حرفه ای از جمله پژوهش، تدریس، مشاوره، روان‌درمانی و مشاوره است. رفتار خصوصی توسط کمیته اخلاقی APA قابل بررسی نیست.

پنج اصل اخلاقی

در واقع بین این اصول، همه مسائل اخلاقی کاملاً واضح و روشن نیستند، اما APA تلاش دارد تا روان‌شناسان اصول راهنمایی را برای کمک به آن‌ها در انتخاب صحیح اخلاقی در حرفه خود ارائه دهد.

اصل A: مزایا و غیرمسئول بودن

اولین اصل کدهای اخلاقی APA بیان می‌کند که روان‌شناسان باید در جهت حمایت از حقوق و رفاه کسانی که با آن‌ها به‌صورت حرفه‌ای کار می‌کنند تلاش کنند. این شامل مراجعانی است که آن‌ها در کار بالینی می‌بینند، حیواناتی که در پژوهش و آزمایش شرکت می‌کنند و همچنین هر کس دیگری که با آن‌ها در تعامل حرفه‌ای درگیر باشد.

این اصل روان‌شناسان را ترغیب به تلاش برای از بین بردن سوگیری‌ها، وابستگی‌ها و پیش‌داوری‌هایی می‌کند که ممکن است روی کار آن‌ها تأثیر بگذارد. همچنین شامل اقدام مستقل در پژوهش‌ها است و اجازه نمی‌دهد وابستگی یا حمایت مالی بر نتایج تأثیر بگذارد.

اصل B: وفاداری و مسئولیت پذیری

APA همچنین بیان می‌کند که روان‌شناسان وظیفه اخلاقی دارند تا اطمینان حاصل کنند که سایر افراد در حرفه خود نیز از معیارهای اخلاقی بالایی پیروی می‌کنند. این اصل نشان می‌دهد که روان‌شناسان باید در فعالیت‌هایی مشارکت کنند که موجب تقویت پیروی اخلاقی و رفتار همکاران می‌شود. خدمت به عنوان مربی، شرکت در نقد و بررسی همکاران و اشاره به نگرانی‌های اخلاقی یا رفتارهای نادرست نمونه‌هایی از چگونگی عملی شدن این اصل است.

با این اصل همچنین روان‌شناسان تشویق می‌شوند که مقداری از وقت خود را برای پیشرفت جامعه اهدا کنند.

اصل C: صداقت

روان‌شناسان در پژوهش و عمل، هرگز نباید سعی در فریب و ناسازگاری داشته باشند. در پژوهش‌ها، فریب می‌تواند شامل ساختن یا دستکاری نتایج به نوعی برای رسیدن به نتایج مطلوب باشد.

روان‌شناسان همچنین باید در عمل به شفافیت و صداقت تلاش کنند.

هنگامی‌که فریب در پژوهش استفاده می‌شود (که ممکن است مستلزم استفاده از کنفدراسیون‌ها به عنوان شرکت‌کننده باشد یا ماهیت واقعی پژوهش را آشکار نکند)، روان‌شناسان باید برای کاهش اثرات تلاش کنند. این نوع فریب تحقیق باید توجیه شود و سودهای احتمالی باید از معایب احتمالی مهمتر باشد.

استفاده از فریب باید حداقل باشد، منجر به پریشانی نشود و در اولین فرصت ممکن افشا شود.

اصل D: عدالت

به معنای وسیع‌تر، عدالت مربوط به یک مسئولیت منصفانه و بی‌طرف است. این اصل بیان می‌کند که مردم حق دارند به پیشرفت‌هایی که در زمینه روانشناسی صورت گرفته است، دسترسی داشته و از آن بهره‌مند شوند. برای روان‌شناسان مهم است که با مردم به طور یکسان رفتار کنند.

روان‌شناسان همچنین باید همیشه در حوزه تخصص خود تمرین و کار کنند و همچنین از سطح شایستگی و محدودیت‌های خودشان آگاه باشند.

اصل :E احترام به حقوق و شأن مردم

روان‌شناسان باید به حق عزت، حریم خصوصی و محرمانه‌بودن اطلاعات افرادی که با آن‌ها به‌صورت حرفه‌ای کار می‌کنند احترام بگذارند. آن‌ها همچنین باید تلاش کنند تا سوگیری‌های خود را به حداقل برسانند و همچنین از موضوعات مربوط به تنوع و نگرانی‌های جمعیت‌های خاص آگاهی داشته باشند. برای نمونه، ممکن است افراد نگرانی‌های خاصی داشته باشند که مربوط به سن، وضعیت اقتصادی اقتصادی، نژاد، جنسیت، مذهب، قومیت یا ناتوانی آن‌ها است.

استانداردهای اخلاقی

۱۰ استاندارد موجود در کدهای اخلاقی APA قوانین رفتاری قابل اجرا برای روان‌شناسانی است که در کار بالینی و دانشگاهی کار می‌کنند. این استاندارد‌ها به منظور کمک به هدایت رفتار روان‌شناسان در طیف وسیعی از حوزه‌ها و موقعیت‌ها، گسترده هستند. آن‌ها در زمینه‌هایی مانند آموزش، درمان، تبلیغات، حفظ حریم خصوصی، تحقیق و انتشار کاربرد دارند.

حل مسائل اخلاقی

این استاندارد از کدهای اخلاقی APA اطلاعاتی را در مورد آنچه روان‌شناسان باید برای حل و فصل موقعیت‌های اخلاقی که ممکن است در کارشان با آن روبرو شوند، ارائه می‌دهد. این راهکارها شامل مشاوره در مورد کارهایی است که پژوهشگران هنگام بد جلوه داده شدن کارشان باید انجام دهند و همچنین چه زمانی باید تخلفات اخلاقی را گزارش دهند.

صلاحیت

مهم است که روان‌شناسان در حوزه تخصص خود تمرین و کار کنند. روان‌شناسان هنگام درمان با مراجع یا کار با عموم، باید آنچه را که برای انجام کار آموخته‌اند و همچنین آنچه که برای انجام آن‌ها آموزش دیده‌اند، روشن سازند. این استاندارد تصریح می‌کند که در شرایط اضطراری، حرفه‌ای‌ها ممکن است خدماتی را ارائه دهند حتی اگر خارج از محدوده عملکردشان باشد تا از دسترسی به خدمات اطمینان حاصل کنند.

روابط انسانی

روان‌شناسان غالباً با تیمی‌ از دیگر متخصصان سلامت روان همکاری می‌کنند. این استاندارد از کد اخلاق برای راهنمایی روان‌شناسان در تعامل آن‌ها با سایر متخصصان در این حوزه طراحی شده است. این استاندارد شامل دستورالعمل‌های مربوط به مقابله با آزار و اذیت جنسی، تبعیض، جلوگیری از آسیب در حین درمان و جلوگیری از روابط استثماری (مانند داشتن رابطه جنسی با یک دانش آموز یا زیرمجموعه خود) است.

حریم خصوصی و محرمانگی

این استاندارد وظیفه روان‌شناسان را در رابطه با حفظ محرمانه بودن مراجعان بیان می‌کند. روان‌شناسان موظفند اقدامات احتیاط‌آمیز را برای حفظ اطلاعات مراجع انجام دهند. با این حال، APA همچنین خاطرنشان می‌کند که محدودیت‌هایی برای محرمانه بودن وجود دارد. برای نمونه، روان‌شناسان برای مشورت با سایر متخصصان سلامت روان، باید اطلاعاتی را در مورد بیماران خود افشا کنند.

در حالی که مواردی وجود دارد که اطلاعات در آن‌ها تفکیک می‌شود، روان‌شناسان باید تلاش کنند که این کنجکاوی در مورد اطلاعات را در مورد حفظ حریم خصوصی و محرمانه به حداقل برسانند.

تبلیغات و سایر بیانیه‌های عمومی

روان‌شناسانی که خدمات خود را تبلیغ می‌کنند باید اطمینان حاصل کنند که آن‌ها آموزش، تجربه و تخصص خود را به صورت دقیق نشان دهند. آن‌ها همچنین باید از اظهارات بازاریابی فریبنده یا نادرست خودداری کنند. این امر همچنین در مورد شیوه تصویربرداری روان‌شناسان توسط رسانه‌ها هنگام ارائه تخصص یا نظر خود در مقاله‌ها، وبلاگ‌ها، کتاب‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی صادق است. روان‌شناسان هنگام حضور در کنفرانس‌ها یا برگزاری کارگاه‌ها باید اطمینان حاصل کنند که بروشورها و سایر مواد بازاریابی برای این رویداد به طور دقیق آنچه را که این رویداد پوشش خواهد داد، به تصویر می‌کشند.

ثبت مدارک و هزینه‌ها

نگهداری از سوابق دقیق بخش مهمی‌از کار روان‌شناس است، فرقی نمی‌کند که فرد در کار پژوهش باشد و یا کار با مراجعان. سوابق مراجع شامل یادداشت‌های موردی و سایر ارزیابی‌های تشخیصی است که در دوره درمانی استفاده می‌شود. از نظر پژوهش، ثبت سوابق شامل جزئیات شیوه انجام مطالعات و روش‌های استفاده شده است. این کار به پژوهشگران دیگر این امکان را می‌دهد تا پژوهشگر را ارزیابی کنند و اطمینان حاصل کنند که می‌توان مطالعه را همانندسازی کرد.

آموزش و پرورش

این استاندارد در زمانی که روان‌شناسان در حال تدریس یا آموزش دانشجویان هستند، بر انتظارات مربوط به رفتار متمرکز است. هنگام ایجاد دوره‌ها و برنامه‌هایی برای آموزش سایر روان‌شناسان و متخصصان سلامت روان، باید از پژوهش‌های مبتنی بر شواهد فعلی و دقیق استفاده شود.

این استاندارد همچنین بیان می‌کند که اعضای هیات علمی‌مجاز به ارائه خدمات روان‌درمانی به دانشجویان خود نیستند.

تحقیق و انتشار

این استاندارد در هنگام انجام پژوهش‌ها و انتشار نتایج، به ملاحظات اخلاقی متمرکز است. برای نمونه، APA اظهار می‌دارد که روان‌شناسان باید از مؤسسه‌ای که پژوهش را انجام می‌دهد، مجوز دریافت کنند، اطلاعات مربوط به هدف مطالعه را به شرکت‌کنندگان ارائه کنند و شرکت‌کنندگان را در مورد خطرات احتمالی شرکت در پژوهش مطلع کنند.

ارزیابی

روان‌شناسان قبل از انجام ارزیابی‌ها باید رضایت آگاهانه کسب کنند. ارزیابی‌ها باید برای پشتیبانی از نظر حرفه‌ای روان‌شناس انجام شود، اما باید محدودیت‌های این ابزارها را نیز درک کرد. آن‌ها همچنین باید برای اطمینان از حریم شخصی کسانی که ارزیابی‌هایی را انجام داده‌اند، قدم بردارند.

درمان

این استاندارد انتظارات حرفه‌ای را در چارچوب ارائه درمان بیان می‌کند. مناطقی که مورد توجه قرار می‌گیرند شامل اهمیت کسب رضایت آگاهانه و توضیح روند درمان به مراجعان می‌باشد. محرمانه بودن، همچنین برخی از محدودیت‌های محرمانه بودن، مانند مواردی که مراجع برای خود یا دیگران خطر فوری ایجاد می‌کند، مورد توجه قرار می‌گیرد.

به حداقل رساندن آسیب، جلوگیری از روابط جنسی با مراجع و ادامه مراقبت و درمان از دیگر مواردی است که توسط این استاندارد مورد توجه قرار می‌گیرد.

برای نمونه، اگر یک روان‌شناس بنا به دلایلی مجبور به توقف ارائه خدمات به مراجع شود، از روان‌شناسان انتظار می‌رود مراجع را برای تغییر آماده کرده و به یافتن خدمات جایگزین کمک کنند.

نقض قوانین اخلاقی

اگر یک روان‌شناس در کدهای اخلاقی APA استانداردی را نقض کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ پس از دریافت گزارشی از رفتار غیر اخلاقی، APA ممکن است روان‌شناس را مورد انتقاد یا توبیخ قرار دهد، یا فرد ممکن است عضویت APA خود را باطل کند.

همچنین ممکن است شکایات به دیگران اعم از هیئت‌های صدور مجوز حرفه‌ای کشوری ارجاع شود. انجمن‌های روان‌شناختی دولتی، گروه‌های حرفه‌ای، هیئت‌های صدور مجوز و سازمان‌های دولتی نیز ممکن است تصمیم به اعمال مجازات علیه روان‌شناس کنند. آژانس‌های بیمه خدمات درمانی و پرداخت‌کنندگان ادعاهای بیمه درمانی و همچنین ممکن است نسبت به متخصصان در مورد تخلفات اخلاقی مربوط به معالجه، صدور صورت‌حساب یا کلاهبرداری اقدام کنند.

همچنین افراد متضرر از تخلفات اخلاقی ممکن است در دادگاه‌های مدنی به دنبال خسارت مالی باشند.

فعالیت غیرقانونی ممکن است در دادگاه‌های کیفری تحت پیگرد قانونی قرار گیرد. اگر این موضوع منجر به محکومیت مجرمانه شود، APA ممکن است اقدامات دیگری از جمله تعلیق یا اخراج از انجمن‌های روان‌شناختی کشوری و تعلیق یا از بین رفتن مجوز روان‌شناس را به عمل آورد.

ملاحظات اخلاقی در روان‌شناسی

از آنجا که روان‌شناسان غالباً با موقعیت‌های بسیار حساس یا ناپایدار سر و کار دارند، نگرانی‌های اخلاقی می‌توانند نقش بزرگی در زندگی حرفه‌ای داشته باشند.

مسائل کلیدی اخلاقی

رفاه مراجع: روانشناسان به دلیل نقشی که در خدمت به مردم دارند، غالباً با افرادی که به دلیل سن، ناتوانی، توانایی فکری و سایر نگرانی‌ها آسیب‌پذیر هستند همکاری می‌کنند. روان‌شناسان هنگام کار با این افراد باید همواره در جهت حفظ رفاه مراجع خود تلاش کنند.

رضایت آگاهانه: روان‌شناسان وظیفه ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات را در نقش خود به عنوان درمانگرها، پژوهشگران، استادان و مشاوران دارند. وقتی افراد به‌عنوان مصرف‌کننده خدمات روان‌شناختی عمل می‌کنند، حق دارند بدانند که چه انتظاری باید داشته باشند. در درمان، رضایت آگاهانه شامل توضیح خدمات ارائه شده، خطرات احتمالی و حق بیمار برای ترک درمان است. هنگام انجام پژوهش، رضایت آگاهانه شامل اطلاع‌رسانی به شرکت‌کنندگان در مورد خطرهای احتمالی شرکت در پژوهش است.

محرمانه بودن: درمان مستلزم فراهم کردن محلی امن برای مراجع است تا بدون ترس از به اشتراک گذاشتن این اطلاعات با دیگران یا علنی شدن، در مورد موضوعات بسیار شخصی صحبت کند. با این وجود، گاهی ممکن است یک روان‌شناس نیاز به جزئیاتی از جمله هنگام مشورت با سایر متخصصان یا هنگام انتشار پژوهش داشته باشد. رهنمودهای اخلاقی مشخص می‌کند که چگونه و کِی برخی از اطلاعات می‌توانند به اشتراک گذاشته شود و همچنین برخی از اقداماتی که روان‌شناسان برای محافظت از حریم خصوصی مراجع باید انجام دهند.

صلاحیت: آموزش، پرورش و تجربه روان‌شناسان نیز یک نگرانی مهم اخلاقی است. روان‌شناسان باید مهارت و دانش لازم را داشته باشند تا خدمات مورد نیاز مراجع را به درستی ارائه دهند. برای نمونه، اگر یک روان‌شناس در دوره معالجه نیاز به ارزیابی ویژه‌ای داشته باشد، باید درک خود را از تجویز و تفسیر آن تست خاص داشته و به مراجع ارائه دهد.